ZEVENDE GENERATIE
De Van der Sluis-site is
inmiddels volledig vernieuwd en aangevuld. Het resultaat is te vinden vanaf de
nieuwe startpagina. Gegevens over de hiernavolgende tak van de familie
vindt u daar op de nieuwe pagina’s voor Tjaltje Wytzes,
Jan Wytzes en Alle Wytzes van der Sluis.
2 TJALTJE
(WYTZES)
ged. 4-7-1751, 6½ week oud - 24-1-1836 Hemrik
x OTTE
YBLES, veenbaas, Hemrik 13-1-1771
1722
Lippenhuizen - 6-7-1807 Lippenhuizen
zv Yble
Ottes en Gielke Symens
Tjaltje trouwt met Otte Ybles, een
dertig jaar oudere neef van haar vader. Het ligt voor de hand dat zakelijke
belangen hier een rol hebben gespeeld, het feit dat Tjaltje
bij haar overlijden het beroep 'koemelkersche' heeft
wijst echter niet op grote welstand.
Uit haar
testament blijkt, dat ze de kinderen van haar overleden broer Jan voor het
grootste deel onterfd heeft: alleen Antje, Tjaltje en
Harke Jans, en ook de naar haar genoemde achternicht Tjaltje Wytzes, krijgen een legaat van 100 gulden. Tot
algeheel erfgenaam wordt haar broer Alle Wytzes aangewezen.
3 JAN
(WYTZES) veenbaas
augustus 1754
Lippenhuizen - 9-2-1834 Hoornsterzwaag
x HYLKJEN SYTZES, Hemrik 16-2-1783
29-9-1763
Lippenhuizen - 6-8-1826 Hoornsterzwaag
dv Sytze Harkes en Antje Jans
1.
Wytze, 21-10-1784 - 17-11-1784 Haulerwijk
2.
Jeltje,
9-1-1786 - 1-4-1786 Haulerwijk
3.
Jeltje, 14-5-1787 Haulerwijk
4.
Wytze,
17-1-1790 Hoornsterzwaag
5.
Antje,
31-10-1792 Hoornsterzwaag
6.
Tjaltje, 30-11-1795 Hoornsterzwaag
7.
Sytze,
14-5-1798 Hoornsterzwaag
8.
Alle, 19-10-1800 - 21-1-1805 Hoornsterzwaag
9.
Harke, 24-10-1803 Hoornsterzwaag
Evenals
zijn broer Alle Wytzes hield Jan Wytzes in 1812 de achternaam Van der Sluis
aan. Jammer genoeg is de akte hiervan niet bewaard gebleven.
Jan
Wytzes vestigde zich na zijn huwelijk in Haulerwijk, maar
zeven jaar later, in 1790, is hij inwoner van Hoornsterzwaag,
waar hij als vervener woont aan de oostkant van de 9de wijk. Uit lijsten met de
volledige opgave van zijn bezittingen, opgemaakt in 1826 en 1834 (de jaren
waarin zijn vrouw en hijzelf overleden), blijkt dat Jan Wytzes een belangrijke
vervener kan worden genoemd. Zijn naam wordt, met die van zijn broer Alle,
genoemd in het eerste Laweis-contract.
Zijn
vrouw Hylkjen Sytzes was
eveneens afkomstig uit een vervenersgezin te Lippenhuizen. Over de gezinnen van
Sytze Harkes en Jan Wytzes is veel informatie bewaard
gebleven in het kerkboek van Wytze Jans, dat nog steeds in het bezit van de
familie is.
Hylkje Sytzes had drie
broers, die later de namen Harkes, Harksma en De Groot aannamen.
De
lijst van bezittingen bij het overlijden van Hylkje Sytzes is opgemaakt op verzoek van Tjalling
Freerks Landmeter, die voor zijn kinderen het erfdeel
opeiste (zijn vrouw Jeltje was al in 1824
overleden). Hieronder het eerste blad van de uitgebreide inventarisbeschrijving:
Na
het overlijden van Jan Wytzes van der Sluis in 1834 wordt weer een dergelijke
lijst van bezittingen gemaakt. Een belangrijk verschil tussen beide staten is,
dat in de tweede ook het onroerend goed wordt getaxeerd.
De 'vastigheden' omvatten het volgende:
|
huizinge ten 0. van de 9de wijk te
Hoornsterzwaag, met |
1450,- |
|
|
425,- |
|
1/7 van een huis met 4/7 van |
146,- |
|
huis no. 37 te Hoornsterzwaag |
50,- |
|
1/7 van |
33,- |
|
|
5,05 |
|
dubbele woning te Hoornsterzwaag |
230,- |
|
|
900,- |
|
3 mad maden in de uiterdijken van de Tjonger |
375,- |
|
|
400,- |
|
dito met het Bosje |
275,- |
|
een derde van het huis te Hemrik waar Tjaltje
Wytzes woont |
175,- |
|
huizinge te Lippenhuizen |
130,- |
|
|
|
|
totaal |
4603,05 |
Ter vergelijking een overzicht van beide lijsten. In
de jaren 1827-1834 is er duidelijk een teruggang in de waarde van de turf en het
hoogveen in de boedel. Rekening houdend met de uitbetaling van het erfdeel aan
de Landmeter-kinderen is het verschil f 8739,76
|
|
jaar 1827 |
jaar 1834 |
|
Roerende goederen |
f
3698,47½ |
f
2994,51 |
|
Hoogveen en turf |
f 24939,01½ |
f 13549,27½ |
|
Debiteuren |
f
781,65 |
f
3528,39 |
|
Lijfdracht Hylkjen Sytzes |
f
600,93½ |
|
|
Contanten |
f
1527,00 |
f
526,70 |
|
Crediteuren |
- f 6511,79½ |
- f 6424,49½ |
|
Totaal |
f 25035,28 |
f
14174,38 |
|
Onroerende goederen |
|
f
4603,05 |
|
|
|
f 18777,43 |
4 ALLE
(WYTZES) ontvanger
Opst. Veencie.
22-1-1759 Hemrik - 16-5-1841 Hemrik
x FROUKJEN LUITZENS, Hemrik 16-2-1783
ged. 9-4-1758 Duurswoude - 20-7-1809 Hemrik
dv Luitzen Luitzens en Aaltje Jans
1.
Wytze, 18-11-1783 Hemrik
2.
Luitzen, 11-8-1785 - 12-4-1790 Hemrik
3.
Jan, 30-7-1787 Hemrik
4.
Jeltje,
20-6-1789 -
5-10-1789 Hemrik
5.
Luitzen, 6-8-1790 Hemrik
6.
Ruurd, 8-1-1792 Hemrik
7.
Sybe, 28-8-1793 - 14-9-1797 Hemrik
8.
Jeltje, 23-10-1796 - 17-9-1797 Hemrik
hieronder: de akte waarmee Alle Wytzes als achternaam Van der
Sluis laat vastleggen
twee pagina’s uit de
familiebijbel van Alle Wytzes,
met geboorte- en
overlijdensdatums van de kinderen:
Alle
Wytzes speelde een belangrijke bestuurlijke rol bij de vervening in Hemrik en Wijnjeterp.
Hij was één der 'architecten' bij het ontwerpen van de 'Laweiscontracten',
arbeidscontracten waarbij de rechten en plichten van de veen bazen en
–arbeiders werden vastgelegd. Van 1798 - 1832 was Alle Wytzes ontvanger van de
Opsterlandse Veencompagnie. Volgens J.Visser in 'Inventaris van het archief van
de Opsterlandse Veencompagnie' was dit een consortium van aanzienlijke
personen die als kapitaalverstrekkers optraden met betrekking tot de ontginning
van hoogveengebieden. De ontvanger voerde het beheer. Hij ontving o.a. huis- en
landhuren, inkomsten uit de vaarten met sluizen, bruggen en wallen, zetgeld,
hond- en grondgelden en hij betaalde het onderhoud van vaarten, sluizen, etc.
en belastingen en diverse andere posten.
(Leeuwarder Courant, 7-8-1802)
Op 27
mei 1806 werd Alle Wytzes van der Sluis benoemd in het bestuur van de gemeente
Opsterland. In 1811 werd hij 'maire' (burgemeester) van Lippenhuizen (in de
Napoleontische tijd was Opsterland verdeeld in de mairieën Beetsterzwaag,
Lippenhuizen, Gorredijk, Langezwaag en Ureterp. De mairie Lippenhuizen omvatte
de dorpen Lippenhuizen, Hemrik en Wijnjeterp). Een achterkleinzoon van Alle
Wytzes, Jacob Jans, schijnt de eresabel van de maire nog in zijn bezit te
hebben gehad, maar deze te hebben gebruikt voor het snoeien van wilgenbomen!
In 1813,
toen de Prins van Oranje werd uitgeroepen tot souverein vorst, werden de
maires afgezet en door schouten vervangen. In die tijd was het waarschijnlijk
niet zo erg dat men met de bezetter collaboreerde, want op 30 april 1814 werd
in Lippenhuizen als schout aangesteld..... Alle Wytzes van der Sluis.
In de
kerk van Lippenhuizen bevond zich een grafsteen met opschrift:
1809 den 20 julij
is in den heere gerust
de eerbare Froukje Lutzens
in leven huisvrouw van A.W. v.d.
Sluis
oud zynde
51 jaren en legt alhier begraven
Na zijn
overlijden wordt op 20 september 1841 bij notaris Andreae te Beetsterzwaag de
boedel van Alle Wytzes onder de erfgenamen verdeeld. Te verdelen zijn: de
boerderij Lippenhuizen 11, negen huizen,
Wytze
Alles van der Sluis kreeg:
- een huis en
Jan
Alles van der Sluis kreeg:
- twee huizen,
- een huis,
De
kinderen van Luitzen Alles van der Sluis, vertegenwoordigd door hun voogd Alle
Jans van der Sluis, kregen:
- drie huizen,
- een huis te Lippenhuizen
De
kinderen van Ruurd Alles van der Sluis, vertegenwoordigd door hun moeder Grietje
Carolina Begemann, kregen:
- de boerderij met
Gezicht op de sluis van Hemrik, omstreeks 1905 en 1985